CASTELAO EN "Nos" 101
? ben certo que Galiza non loita agora co caciquismo mon?r
quico, as oblatas ou os foros. Mais tam?n ? verdade que sigue
loitando contra a emigraci?n e a marxinaci?n. Entramentras o
?lbum "N?s" seguir? sendo livro clave dunha loita por unha
Terra liberada de inxusticias e pauli?as.
LIBRO DE CABECEIRA
Por enriba doutros merecementos, o ?lbum "N?s" representa
algo novo na historia da nasa cultura. Un esforzo xenial de
"apreensi?n art?stica de material antropol?xico". Adi?ntase no
seu tempo, cal "un conxunto de imaxes e formas que correspon
dese ao esencial da experiencia enteira dun grupo humano".
(Gilberto Freire) 3.
Mais tam?n atesoura valores de s?ntese. Recolle os rasgos do
comportamento social do mesmo grupo, de cara a condici?ns
1 host?s ao seu desenvolvimento. Cada estampa pon ao descuberto
algunha ra?z da ialma galega, endexam?is tratada de xeito tan
amoroso e penetrante. Cada figura sinte na s?a carne a farpa
da inxusticia ou da d?or. O drama da emigraci?n endexam?is
atopara interpretaci?ns m?is fondas.
Dentro da xeira que 'Castelao percorre ?artista e home de
pensamento nunha peza indisociabel?, o "N?s" ? tam?n unha
obra de anticipaci?n. Prefigura outra, a obra de definici?n ideo
; l?xica que, trinta anos desp?is, vir?a a coallar no "Sempre en
Galiza" 4. Sempre, a?nda no eixilio, onde o livro nasc?u. A?nda
na morte, a que o livro sobrevive.
Verdadeiros livros de cabeceira pra un pobo que sinte a obriga
de rectificar a historia iendereitar a s?a cativa sorte. Nas p?xi
nas de "N?s" o pesimismo transf?rmase en alento pra novas
1 xornadas de loita por unha Terra menor. Tal como no pr?logo
deix?u dito o seu 'autor.
Gilberto Freire "Casa Grande e Senzala", Livros do Brasil, Lisboa, 1957
.
Alfonso R. Castelao, "Sempre en Galiza", edici?n "As Burgas", Buenos
Aires, 1944.