BOLETÍN DA REAL ACADEMIA GALEGA
Estudos e investigacións sobre Lorenzo Varela
Varela dende a experiencia de Romance e a guerra de liras56, manierista escravo, fol de resentimento contra as esquerdas republicanas57. 'Premáticas y desahogos' ocúpase, digamos que estelarmente, da crítica das institucións literarias cunha acedume e unha clareza de visión abraiante. A concisión aforística de ?El del teatro no es un problema, es un empresario?58 garda toda unha concepción do mundo cultural que ha porfiar noutras muxicas da sección do Correo Literario. Deste xeito, Varela advirte que o xogo mercantil estraga a verdade literaria, el que sempre se proclamou abandeirado da dúbida: ?El estruendoso éxito de una obra depende: un diez por ciento de la editorial, un veinte por ciento de la publicidad, un veinte por ciento de la crítica diaria de la gran prensa seria, un cinco por ciento de las revistas literarias de minoría, un treinta por ciento del distribuidor y de los libreros, un cinco por ciento de la crítica honesta. El restante diez por ciento depende, a partes iguales, del acierto del título y del valor verdadero del libro?59. Continúa o poeta galego: ?Los precios de los libros han subido, lo cual quiere decir que los autores ganan lo mismo y que el público paga más?60. Varela, ou Cojuelo, mesmo advirte a función perversa dos cadros editoriais: ?Consejo: vete inventando tus memorias para cuando el editor lo exija?61. E afonda na confesión das propias miserias ?Varela gañou a vida, durante tempadas, como tradutor: ?Deseamos a todos nuestros enemigos un destino de traductores, que es lo peor que les podemos desear. Exprimidos por los editores, odiados por los lectores, denunciados por los críticos, y siempre, sobre el fantasma de la miseria, el del autor que padece la traducción, señalándoles con el dedo la página del crimen, la palabra violada, el verso convertido en conserva editada?62. A respecto da academia, a opinión de Varela non resulta menos categórica: ?Estaba tan oscuro que no se veía un académico a dos pasos?63. A sección do Correo Literario encargouse, asemade, de revelar certos riscos do mecanismo que move o gusto, as escollas editoriais ou a canonización dalgunhas obras: ?[...] ¿Qué pasaría si el gran autor clásico resucitase y llevase a las editoriales una obra actual, desconocida, rara, y hasta opuesta a la que entonces escribió, sin la experiencia de tanto tiempo de muerte, de Olimpo, de calma trasmundana? // ¿Habría alguna editorial en este mundo, alguna gran editorial, alguna poderosa editorial, que le editara el libro? El bohemio que está junto a nosotros se permite decir que eso es posible, que lo que no sería posible desde luego es que le editaran el mismo libro sobre el que ahora marchan tantos batallones de editores, si de repente se viera en la necesidad de ofrecerlo como un original, como una novedad?64. Neste interesante texto tíranse á area un monllo de cuestións aínda na actualidade centrais: O capital simbólico dos autores, a dependencia dos procesos institucionais de elaboración do canon respecto do sector editorial, a ausencia de criterios estéticos ou artísticos nas empresas, industrias, culturais e a redución do traballo literario á rendibilidade económica, etcétera. De escollérense certos textos editados dentro da sección do Correo Literario, bocéxanse riscos da teoría estéticoestelística de Varela. O poeta de Monterroso refírese aos
Nº 366 56