64 BOLETINDE LA REAL ACADEMIA GALLEGA
,oado. En ga?lico geng (gag), ,do .mesmo,:'sinificado.>jGallo= ten os
derivados galla, gallado, 'galleiro, galleta; a esgallar,, etc: Non esti
mamos acertado facelo derivar do;'caso, cewum, datinoi que co
rr?sponde mais ao ".senso do noso esgazo; esgazar.
LAR ten un sinificado que non' concorda co lar latino..0 lar
galego ? o lume"' e ten os derivados` l?reira, lousa de pedra na que
se acende aquel, e larada, que corresponde ao conxunto de cazo
las que se p?n a? lume, e mais .a labareda,que fai unha grande
fogueira. Por estensi?n apr?ease ? nome de lar ? casa; porque
antigame?te cont?bas? o n?mero'de casas.'ou familias d'un lo
gar polo n?mero de tares ou lumes:. En drland?s tar ten , esaita
mente o'.niesmo sinificado de Rime ?u'.lapr?; e no vello' bret?n
lar tam?n ? o lume do fogar..
No Iat?n usouse mais correntemente este sustantivo no pru=
ral e apricados aos deuses"Lares, corno' deuses 'proteitores da fa!
milia, da c?sa, e ten o ''d?riv?do larari?nv, que ? a ""c?pela o?d?
aqueles vener?banse. Alg?ns escritores e oradores rom?ns, por
veces, usaban a verba`''lar noutro senso :' ben como' sin?nimo da
familia, da casa, do fogar ?u da patria; mas endexamais o apri
caron simplesmente ao lume. Coidamos que ? porque sempre ti
?an presente a mesma ideia de fogar no senso de morada, baixo
a proteiz?n dos Lares. Quiz?is, ta"m?n,' ,porque. non debemos es
quecer que os 'romans ' titian contaito cOs, celtas galos, e d'eles
tomaron moitas verbas"(4). i
ONTE ? outra espresi?n antiqu?sima libre de toda infruencia
latina; pois pretender derivala de adno?te '? ,pillar polos' cabe
los unha etimolox?a que lle non cadra nen acai. Hai os derivados
antonte e nantronte, e se temos en conta que en ga?lico dicese
ande, e ande ou inde en irIand?s, ? mais certo ,que o noso onte di
x?rase xa n? Galiza con anterioridade ? infruenza da romani
? zaz?n.
SODAS ou SOAS, distraiz?n, adivertimento, que tal ? princi
palmente o sinificado galego, ten sua correspondencia no ir
land?s solds e no ga?lico, que se espresa na mesma forma e CO
(4) "Desde antiguo fueron admitidas palabras de drigen galo on
el latin a consecuencia de las frecuentes relaciones entre Roma y las
Galias; desde tan antiguo que algunas de ellas crecieron con el voca
bulario latino sin ser reconocidas como extranjerismos por los romanos".
Meyer L?bke. "Ling??stica Rom?nica". Madrid, 1926,. p?x. 72.