60 BOLETIN DE LA REAL ACADEMIA` GALLEGA`
cub iX, cando xa tifia desaparecido a ndominaz?n rom? e o rei
nado dos suevos e godos ,estinguido. Non ? estrano que taes es
critos 'est?n radaitados en lat??' porcine 'son x?ralmente tobra de
frades e cregos; mas, polo mesmo, por eles non podemos tam
pou?o saber se o pobo falaba ou non outra lingua, inda que su
p.???mol?:
T??ense des~cub'?rto alg?ns miliarios en lat?n, o que e natu
rat trat?ndose de ouxetos de orixe oficial, de indicadores postos:
polos invasores romans. Atop?ronse tam?n 'divers?s l?pidas vo
tivas; mas, nestas aparescen alg?ns anom?sticos que non son
latinos e adicaz?ns a deuses que tampouco o son.
P?rque a latinizaz?n na Galiza, moi tardeira, non foi tan in
tensa que chegara ? borrar os nomes de persoas nen os dos deu
ses queveneraban os naturaes do pals, nen :a?nda, os top?nimos
mas, veremos que tampouco puido borrar por compreto a lingua
xe aut?ctona primitiva.
Nos ,primeiros anos do s?culo XIII, como ? ben sabido, enco
menzaron ? se escribir os documentos :p?bricos na fala popular,
en galego. Un galego que non acad?u noustante nos ,dipromas
sua pureza 'deica c?seque o s?culo XIV. Non imos creer por estc
que foi daquela cando se form?u o romance. A lingua galega
fal?base xa de moi atr?s; de tan atr?s que nela figuran a?nda
moitas verbas procedentes ou derivadas da fala que usaron os
primitivos moradores, e que, se inda hoxe persisten no noso idio
ma, ? porque endexamais deixaron de se usar.
Por outra parte, con relativa frecuencia at?panse en contra
tos, testamentos e outras escrituras dos s?culos mais recuados?
escribidas, en lat?n, nomes ipropios e sustantivos enxebremente
galegos, que indican, ; non s? que responden ao emprego usal.
d'unha lingua popular non latina, senon que os escrib?ns non:
atinaban a sustituir polos equivalentes latinos ou latinizados,
aqueles nomes galegos. Esto acontez hoxe mesmo en documentos.
que se redaitan en castel?n, con alg?ns sustantivos galegos que
os noteiros ou escrebintes, .pouco versados no noso idioma rexio
nal, non atinan a traducir senon nunha forma macarr?nica, co
mo adoitadamente vemos, por exempro: "una casa con un pisa
llamado sobrado..., que linda por el Norte con corredera" (caste
lanizando as? o sustantivo corredoira, ou sexa o cami?o de ca