BOLETÍN DA REAL ACADEMIA GALEGA
Manuel Curros Enríquez
Sabemos xa, con suficiente fundamento, que Paúl y Angulo foi un dos asasinos de Prim no atentado cometido o 27XII187016. Nada máis cometerse, Paúl y Angulo foi buscado pola policía como o principal inculpado, aínda que sen éxito, porque logrou fuxir ó estranxeiro. O propio Prim antes de morrer confesou que puido distinguir perfectamente a inconfundible voz de Paúl y Angulo dando a orde para disparar. A persecución de Paúl y Angulo significou así mesmo a dos membros do seu xornal e dos seus amigos, colaboradores e simpatizantes. Sen que Curros tivese nada que ver co atentado, o só feito de ser colaborador do xornal e posiblemente amigo de Paúl y Angulo explicaría a necesidade de fuxir nun primeiro momento, agardando que a xustiza fora clarificando o acontecido e a súa conducta quedase totalmente limpa. Nada hai que se opoña a esta data, porque se ben é certo que, sempre por unha testemuña pouco concreta de Galo Salinas, casou en Madrid ós 20 anos, e un 15 de setembro, os 20 anos cúmprense o 15 de setembro de 1871 e para entón xa Curros estaba en España, da que sairía no mes de decembro de 1870 ou mesmo se cumpriría o 15 de setembro de 1872. Pero se a súa conducta quedou limpa, a súa alma quedou xa ferida para sempre. Curros perdeu a fe en moitas cousas. O día que D. Amadeo de Saboia ascendía ó trono de España comprendeu que aquela Revolución na que puxera toda a súa alma fora un fracaso, xa que só servira para entronizar de novo a Monarquía, e para construír un novo modelo de Estado calcado no da etapa isabelina. Capital e aristocracia, a espada e o báculo volvían a selos signos do poder de España. Entón, e só entón, foi cando se instalou na súa alma o ?amargo tedio? que o acompañou para sempre. O 8VI1872 publicou na Ilustración Republicana Federal, que dirixía Rodríguez Solís, o poema Tributo de sangre que é xa toda unha confesión da fe perdida:
?¡Libertad, ¡ay! tu has muerto para mi!?
e engade máis adiante:
?¡Y un porvenir de sangre y opresión... Has muerto para mi!?
A liberdade non pode ser escrava ?de un déspota a los piés?. E remata cunha serie de claves crípticas que fan pensar que quere garantir alguén que el segue estando exactamente onde sempre estivera: ?¡Yo sí! Yo puedo .......................... abandonar la paz de la familia , doblar mi cuello al infamante yugo
Nº 362
156