Hemeroteca

A Hemeroteca da Real Academia Galega
Un universo de historia e de cultura

Sendo a Real Academia Galega unha institución centenaria, a súa Biblioteca garda unha importante colección de revistas galegas que se levan publicando dende o ano 1800 ata o día de hoxe. Neste artigo facemos un breve percorrido polos contidos da nosa Hemeroteca.

Dende a súa fundación no ano 1906 a Real Academia Galega ten reunido na súa Biblioteca un gran número de publicacións periódicas a través de doazóns, de compras e de intercambios. Grazas a iso, a nosa Hemeroteca conta na actualidade con máis de 3000 títulos.

A maior parte da Hemeroteca está constituída polo chamado Fondo Histórico, é dicir, a colección de revistas e de xornais publicados con anterioridade á década de 1980. Esta colección conta hoxe aproximadamente con 2900 cabeceiras. Así mesmo, máis da metade dese Fondo Histórico corresponde a publicacións galegas que foron editadas entre 1800 e 1980, entre as que se inclúen tamén as revistas producidas polas comunidades galegas asentadas fóra do país, resultantes da emigración peninsular, europea e americana.

Non hai dúbida de que a colección de publicacións galegas é a parte máis valiosa do Fondo Histórico e tamén a máis consultada polas persoas que frecuentan a nosa Hemeroteca. Dentro desta colección gárdase un importante conxunto de revistas editadas entre 1800 e 1936, das que podemos salientar os seguintes grupos:

  • Os primeiros diarios políticos e de noticias aparecidos a comezos do século XIX: El Caton Compostelano, Diario de Santiago, Diario de la Coruña, El Patriota Compostelano, Gazeta Marcial y Política de Santiago.
  • Algunhas das nosas primeiras revistas culturais e literarias: Semanario Instructivo, El Idólatra de Galicia, El Recreo Compostelano, Galicia: revista universal de este Reino.
  • As cabeceiras máis significativas do rexionalismo político e cultural: La Patria Gallega, Galicia, La Ilustracion Gallega y Asturiana, Revista Gallega, El Heraldo Gallego.
  • Varios exemplos da prensa en galego de finais do XIX: O Tio Marcos d'A Portela, A Fuliada, A Monteira, As Burgas.
  • Unha serie de títulos sobranceiros da prensa cultural e política das primeiras décadas do século XX: A Nosa Terra, Vida Gallega, Nós, Alfar, Alento.
  • E tamén importantes voceiros da emigración sudamericana: El Eco de Galicia, Céltiga e Galicia de Buenos Aires, ou La Tierra Gallega e Galicia de La Habana.

Cómpre destacar que a Real Academia Galega conserva coleccións completas de moitos dos títulos mencionados ou ben, no caso daquelas series incompletas, posúe unha cantidade considerable de exemplares. Verbo da prensa diaria, o Fondo Histórico non conta con ninguha colección enteira dos xornais galegos máis importantes da Galicia contemporánea. A pesar disto, a nosa Hemeroteca si garda un legado importante, aínda que fragmentario, de xornais galegos, con títulos como Diario de Avisos de la Coruña, El Noroeste, o xornal Galicia de Vigo, La Concordia, La Voz de Galicia, Tierra Gallega, El Ideal Gallego ou La Noche.

Alén do grupo de publicacións galegas, o resto do Fondo Histórico está formado por máis de un milleiro de cabeceiras non galegas. Trátase principalmente de revistas españolas e portuguesas, aínda que tamén hai publicacións que teñen outras procedencias: Francia, Italia, Inglaterra, Alemaña… Malia seren revistas foráneas, algunhas tamén inclúen textos e imaxes que fan referencia ao noso país.

Por último, a Hemeroteca posúe ao redor de 200 títulos de revistas en curso de publicación que se reciben actualmente en concepto de troco, de doazón ou de subscrición, a maior parte das cales son de orixe galega.

As fichas de catalogación da totalidade dos títulos do Fondo Histórico -así como da gran maioría das publicacións en curso- poden ser consultadas no catálogo informatizado da Hemeroteca que está dispoñible na páxina web da Real Academia Galega. Cada unha desas fichas achega numerosas informacións acerca desas revistas e tamén ofrece unha relación detallada dos anos e dos números de cada cabeceira que se conservan na nosa institución.